G بزرگ به دو شرکت گوگل و آلفابت تقسیم شد؛ یک تغییر نام ساده یا ساختن چند امپراتوری؟

روز دوشنبه شرکت گوگل به صورت کاملاً چراغ خاموش با معرفی یک شرکت هلدینگ جدید به نام Alphabet اقدام به بازسازی و بازسازمان‌دهی خود کرد. در این بازسازی، شرکت فعلی گوگل زیرمجموعه شرکت الفابت می‌شود و البته چندین شرکت و پروژه دیگر نیز به طور موازی در آلفابت مدیریت و راهبری می‌شوند. اقدام‌های عملی برای تقسیم گوگل در چند ماه آینده اتفاق می‌افتد. بنیان‌گذاران شرکت گوگل، لری پیج و سرگئی برین با اعلام این خبر در وبلاگ‌شان می‌گویند در آینده‌ای نزدیک ما روی شرکت آلفابت که به نوعی شرکت مادر گوگل محسوب خواهد شد، متمرکز می‌شویم و شرکت گوگل با همان نام و لوگو با محوریت موتور جست‌وجوی وب، اندروید، یوتیوب، تبلیغات، نقشه و اپلیکیشن در زیرمجموعه آلفابت به کار خود ادامه می‌دهد. شرکت آلفابت نیز روی پروژه‌هایی مانند Calico (افزایش طول عمر انسان)، Nest (تجهیزات خانگی هوشمند)، Fiber‌ (اینترنت پرسرعت مبتنی بر کابل‌های فیبر نوری)، Life Sciences (ارتباط هوشمند با بیماران دیابتی) و پروژه‌های جاری گوگل‌ایکس مانند خودروهای خودران تمرکز خواهد کرد.

لوگوی شرکت آلفابت

در واقع، می‌توان این‌طور برداشت کرد که هسته اصلی کسب‌وکار شرکت گوگل یا همان جست‌وجو و سیستم‌عامل اندروید در گوگل باقی خواهند ماند ولی ده‌ها پروژه جانبی بلندپروازانه و بلندمدت دیگری که این شرکت طی این سال‌ها کلید زده و روی دستش انباشته شده‌اند و نیم‌داند چه‌کارشان کند، مجزا شده و تحت مدیریت شرکت جدیدی به نام آلفابت ادامه پیدا می‌کنند. مدیرعامل آلفابت لری پیج خواهد بود و مدیرعامل جدید شرکت گوگل، سوندرای پیچای معرفی می‌شود که در چند سال اخیر وظایف و نقش‌های کلیدی بسیار زیادی در گوگل به دست گرفته و به نوعی خودش را برای مدیرعاملی آماده کرده بود. از نظر بورس، شرکت آلفابت جایگزین شرکت گوگل خواهد شد و تمامی سهام گوگل به آلفابت واگذار می‌شود اما گوگل با همان برند معروف Google و علامت‌های GOOGL و GOOG به کار خود ادامه می‌دهد. لری پیج می‌گوید: «G برای گوگل باقی می‌ماند و البته برای آلفابت.» لری پیج در یادداشت اعلام این خبر تاکید می‌کند شرکت گوگل به خوبی دارد به کار خود ادامه می‌دهد و از این بابت نگرانی وجود ندارد ولی با توجه به توسعه زمینه‌های کاری گوگل دوست داریم شرکتی شفاف‌تر و پاسخ‌گوتر داشته باشیم. به همین دلیل، به دنبال تاسیس شرکت جدیدی به نام آلفابت هستیم. علت انتخاب نام Alphabet نیز این‌طور بیان شده که این نام دربردارنده مجموعه حروف الفبایی است که مهم‌ترین نوآوری و اختراع بشر از ابتدا تا کنون محسوب می‌شود.

پاره کردن زنجیر

باور و تحلیل عمومی درباره ساختار جدید گوگل این است که در وضعیت جدید هریک از شرکت‌های زیرمجموعه گوگل یا آلفابت جدید به طور مستقل و آزادانه‌ای می‌توانند توسعه پیدا کنند و با جذب سرمایه و نیروهای انسانی تخصصی خود در همان شاخه و زمینه کاری، بدون وابستگی به هسته اصلی گوگل یا دیگر بخش‌های آلفابت به کار خود ادامه دهند. به عنوان مثال، در ساختار جدید شرکت Nest می‌تواند آزادتر از قبل روی موضوع «اینترنت اشیاء» و «خانه‌های هوشمند» متمرکز شود و محصولات و نیروهای خود را سامان‌دهی و مدیریت کند. پروژه Calico می‌تواند سریع‌تر و راحت‌تر تصمیم‌گیری کند که چگونه باید توسعه پیدا کند و نیروهای انسانی بیشتری نیاز دارد یا خیر و اگر نیاز دارد سریعاً اقدام به جذب آن‌ها کند. همیشه پروژه‌های آینده‌نگرانه کوچک در ساختاری چابک و موازی که امکان تصمیم‌گیری مستقل و آزاد را می‌دهند؛ موفقیت بیشتری کسب می‌کنند و خلاقیت و نوآوری بیشتری بروز خواهند داد. همین‌طور در جذب سرمایه‌گذاران و ورود ساده‌تر به بازار موفق‌تراند. گوگل در سال‌های اخیر ده‌ها پروژه مختلف و گاهاً متضاد و موازی با یکدیگر را تعریف و توسعه داده است ولی چون امکان تمرکز روی تمامی آن‌ها را نداشت، برخی بدون نتیجه رها شده و برخی دیگر مدت زمان طولانی صرف توسعه‌شان می‌شد و در نهایت هیچ‌کدام کسب‌وکار سوددهی برای این شرکت بزرگ عریض و طویل نداشت. در سایت یک پزشک طی مقاله‌ای با عنوان «مایکروسافت گوگل جدید است؛ گوگل مایکروسافت قدیمی است» گفته بودیم که مدل کسب وکار گوگل به شدت در خطر است و از پروژه‌هایی نام بردیم که جز ضرر و زیان چیزی عایدی این شرکت نکردند و در نهایت تعطیل یا نیمه‌کاره رها شدند.

به نظر می‌رسد مدیران گوگل به خوبی این باگ را در ساختار شرکت‌شان درک کرده و با ایجاد یک شرکت هلدینگ به نام آلفابت سعی دارند زنجیر از پای پروژه‌های رویایی خود باز کنند. یک موضوع پراهمیت دیگر نیز مطرح است. وقتی شما روی خودروهای آینده برای گوگل کار می‌کنید، هر چقدر هم موفق باشید باز یکی از چند گزینه گوگل برای حضور در لبه فناوری‌های بازار هستید و این هیجان‌انگیز یا انگیزشی نیست ولی وقتی برای شرکت خودتان کار می‌کنید و سهامی در این خودروی خودران دارید و بعد از به ثمر نشستن ایده‌تان سود مالی خواهید برد، گزینه‌های بیشتری دارید و یک حرکت صعودی در پیش می‌گیرید. به علاوه، شرکت مادر آلفابت اجازه خواهد داد هریک از شرکت‌های منحصربه‌فرد زیرمجموعه‌اش اقدام به افزایش سرمایه خود از طریق فروش سهام عمومی یا جذب سرمایه‌های مالی کنند. در کوتاه‌مدت گوگل نمی‌تواند سهام این شرکت‌ها را وارد بازار بورس و سهام کند و باید به صورت عادی به فروش برساند ولی در طولانی مدت این امکان در ساختار جدید به وجود خواهد آمده که شرکت‌هایی مانند Nest و Calico سهام اختصاصی خودشان را از سهام گوگل مجزا و در بازار عرضه کنند.

سوندرای پیچای، مدیرعامل جدید شرکت گوگل

خود هسته اصلی گوگل نیز در این ساختار جدید فرصتی خواهد یافت تا با اعمال تغییراتی و در پیش گرفتن رویکردهای جدیدی به نقطه اوج خود بازگردد و به یک شرکت پیش‌رو فناوری تبدیل شود. تحلیل‌های دو ساله اخیر پیرامون کسب‌وکار گوگل نشان می‌داد این شرکت نیاز به یک بازنگری در روش‌های درآمدی خود دارد و باید مدل‌های تجاری جدیدی تعریف کند. همچنین، در چند ماه اخیر گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد گوگل برای حفظ کارمندان خود با مشکل روبرو است و دارد استعدادهای خود را یکی بعد از دیگری از دست می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود ساختار جدید بتواند مرهمی برای این درد هم باشد و با جذب سرمایه کمک کند نیروها و استعدادهای بخش‌های فرعی گوگل حفظ شوند و کار خود را ادامه دهند.

تمرکز روی هسته

این نوع راه‌اندازی یک شرکت از صفر و بردن برخی پروژه‌ها و محصولات به زیرمجموعه آن یک حرکت غیرمعمول نیست و ما بارها در بازار شاهد چنین تغییر استراتژی از سوی شرکت‌های بزرگ بودیم. شاید این اتفاق برای گوگل خیلی ناگهانی و غیرمنتظره بود و در ابتدا کمی عجیب و غریب به نظر برسد ولی سابقه دارد. آرایش جدید گوگل به سهام‌داران این اطمینان را می‌دهد که هنوز تمرکز روی هسته مرکزی کسب‌وکار این شرکت که اتفاقاً اصلی‌ترین منبع درآمد گوگل هم هست، حفظ می‌شود و حتا دیگر برای پروژه‌هایی مانند Calico از شرکت گوگل هزینه نخواهد شد تا منتظر اما و اگرهای آینده باشند. این شرایط به نفع سهام‌داران است و به همین دلیل آن‌ها با اعلام خبر تاسیس شرکت آلفابت از سوی گوگل، بیش از ۶ درصد به سهام خود اضافه کردند. تا پیش از این سهام‌داران و سرمایه‌گذاران به شدت از سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های فرعی گوگل اجتناب می‌کردند چون می‌ترسیدند عاقبتش مانند پروژه moonshots شود. آن‌طور که در خبرها آمده است، آلفابت بودجه توسعه شرکت‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی زیرمجموعه خود را از بودجه و سود شرکت اصلی گوگل مجزا خواهد کرد. این رویکرد باز هم به نفع گوگل اصلی است تا بیشتر روی وب و موتور جست‌وجو، اندروید، یوتیوب و چیزهای دیگری که هسته مرکزی کسب‌وکارش را شکل می‌دهند، متمرکز شود. یک تحلیل‌گر بازار دراین‌باره می‌گوید: «در این صورت مدیران گوگل بهتر می‌توانند نشان بدهند هسته مرکزی این شرکت چقدر سودآور است.» بنابراین، دو شرکت گوگل و آلفابت داریم که اولی یک کسب‌وکار پرسود دارد و دومی قرار است روی پای خودش قرار گیرد و رشد کند.

لبه‌های لغزنده

ساختار جدید گوگل معایبی هم خواهد داشت و مشکلات جدیدی بروز می‌کند. وقتی یک شرکت به چندین بخش تقسیم می‌شود، منابع نیز باید چند برابر و گاهاً تکرار شوند. به عنوان مثال، در بخش اصلی گوگل و شرکت جدید آلفابت بخش تحقیق و توسعه، مالی، خرید و فروش، انبار و کلی چیزهای دیگر با نشانه‌های G و A نیاز خواهد بود. این وضعیت کارایی را کاهش و باعث افت بهره‌وری می‌شود. تحلیل‌گران بازار می‌گویند در ساختار جدید هزینه‌های اداری و عمومی گوگل افزایش خواهند یافت و یک سربار قابل توجه به وجود خواهد آمد.

نکته مهم دیگر، منابع پراهمیت اشتراک گذاشته شده در بخش‌های مختلف گوگل است. مثلاً گوگل آرایه‌ای از منابع پرقدرت محاسباتی و هوش مصنوعی را میان پروژه‌های مختلف به اشتراک گذاشته بود تا استفاده کنند. در ساختار جدید، وقتی شرکت تقسیم می‌شود، هر بخش سعی خواهد کرد از بخش‌های دیگر پیشی بگیرد و یک مسابقه و جدال غیرعلنی بروز می‌کند. این وضعیت خیلی خوب است و نوآوری و خلاقیت را افزایش می‌دهد ولی در همین شرایط، ممکن است یک بخش بسیار توسعه یابد و به پیش برود ولی بخش دیگر عقب بماند. مثلاً بخش موبایل گوگل با استفاده از منابعی که قبلاً در اختیار داشته است، بسیار پیشرفت کند ولی بخش اشتراک‌گذاری تصاویر روی گوشی‌های موبایل چون منابع محاسباتی ضعیفی دارد، پا به پای بخش موبایل توسعه نیابد و در نهایت شاکی شود. بنابراین، چالش جدید گوگل و آلفابت تقسیم و اشتراک‌گذاری منابع مرکز داده، محاسباتی، شبکه، هوش مصنوعی و چیزهای دیگر میان پروژه‌ها و بخش‌های مختلف است به طوری که هریک بتوانند بهره لازم را ببرند. مسلماً چنین کاری بسیار سخت خواهد بود و شاید غیرممکن باشد و در نهایت شاهد قربانی شدن چند پروژه به نفع چند پروژه دیگر باشیم. این هم پیش‌بینی است که تحلیلی‌گران بازار از آینده دارند: چندین پروژه بسیار موفق ظاهر شوند و چندین پروژه قربانی بقیه شوند. از هم‌اکنون می‌توان حدس زد کدام پروژه در فهرست عزیرکرده‌ها و کدام پروژه‌ها تنها و رهاشده هستند.

اکنون تعداد زیادی گوگل داریم

اگر بخواهیم ظاهری به این تغییر و تحول در بزرگ‌ترین شرکت دنیای وب نگاه کنیم، فقط یک تغییر نام ساده است. کسب‌وکار اصلی تغییر نمی‌کند و هنوز مبتنی بر تبلیغات آنلاین است. اما در حقیقت شاهد تولد چندین گوگل دیگر هستیم و ماجرا پیچیده‌تر از یک تغییر نام ساده است. امپراطوری گوگل به دو نیمه مجزا از یکدیگر تقسیم می‌شود که هریک می‌توانند دوباره به غولی بزرگ تبدیل شوند. تصور کنید دو گوگل یا چند گوگل در دنیای فناوری داشته باشیم که یکی موتور جست‌وجوی گوگل، اندروید و یوتیوب است؛ دیگری خودران‌ها، ربات‌ها و هوش مصنوعی، بعدی در حوزه پزشکی و ژنتیک و همین‌طور گوگل‌های دیگر. به نظر می‌رسد گوگل جدید بیشتر شبیه شرکت‌های سونی و موتورولا خواهد شد تا شرکتی که روغن‌کاری شده باشد. آلفابت همان گوگل است با همان استراتژی و مدل کسب‌وکار و سیاست‌گذاری‌ها ولی با این تفاوت که گزینه‌های بیشتری پیش‌رو دارد و انعطاف‌پذیرتر و چابک‌تر ظاهر می‌شود.